Standardy Ochrony Małoletnich

Gabinet Pomocy Psychologicznej mgr Katarzyna Polaszczyk

Standardy Ochrony Małoletnich zostały opracowane przez właściciela gabinetu – mgr Katarzynę Polaszczyk
w dniu 30 lipca 2024 roku w związku z ustawą z dnia 28 lipca
2023r. o zmianie ustawy – kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. z 2023, poz.1606)
Dokument będzie aktualizowany minimum co dwa lata.

Wszystkie działania podejmowane w gabinecie psychologicznym mają na celu
dobro dziecka. Standardy Ochrony Małoletnich zostały utworzone, aby skutecznie przeciwdziałać przemocy i krzywdzeniu dzieci.

I Podstawowe terminy
Dzieckiem jest każda osoba od urodzenia do ukończenia 18 roku życia.

Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentowania dziecka, jego
przedstawiciel ustawowy (rodzice/opiekun prawny) lub inna osoba uprawniona do
reprezentacji na podstawie przepisów szczególnych lub orzeczenia sądu. W myśl
niniejszego dokumentu opiekunem dziecka jest także rodzic zastępczy. Zgoda rodziców
dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka w sytuacji, gdy oboje
posiadają pełne prawa do sprawowania opieki nad dzieckiem i stanowią tzw.
rodzinę pełną. W sytuacji, gdy dziecko nie jest wychowywane w tzw. rodzinie pełnej, a
oboje rodzice posiadają pełne prawa rodzicielskie, wskazana jest zgoda obojga rodziców.
W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować ich o
konieczności rozstrzygnięcia sprawy spornej przez sąd.

Przez krzywdzenie dziecka należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu
karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, zagrożenie dobra dziecka lub
zaniedbywanie go przez jego opiekunów.

Przemoc fizyczna to wszelkie celowe, intencjonalne działania wobec dziecka powodujące
urazy na jego ciele np.: bicie, szarpanie, popychanie, rzucanie przedmiotami, itp.

Przemoc emocjonalna to intencjonalne, nie zawierające aktów przemocy fizycznej
zachowania dorosłych wobec dzieci, które powodują znaczące obniżenie możliwości
prawidłowego rozwoju dziecka np.: wyzwiska, groźby, szantaż, straszenie, emocjonalne
odrzucenie, nadmierne wymagania nieadekwatne do wieku i możliwości dziecka,
niszczenie ważnych dla niego rzeczy lub zwierząt, nieposzanowanie granic prywatności,
itp.

Zaniedbywanie to niezaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka zarówno fizycznych,
takich jak właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja, jak i psychicznych
jak poczucie bezpieczeństwa, doświadczania miłości i troski, zainteresowania i obecności
rodzica.

Wykorzystanie seksualne to każde zachowanie osoby starszej i silniejszej, które
prowadzi do jej seksualnego podniecenia i zaspokojenia kosztem dziecka np.:
ekshibicjonizm, uwodzenie, świadome czynienie dziecka świadkiem aktów płciowych,
zachęcanie do rozbierania się i do oglądania pornografii, dotykanie miejsc intymnych lub
zachęcanie do dotykania sprawcy, różne formy stosunku seksualnego, itp.

Pod pojęciem cyberprzemocy należy rozumieć przemoc z użyciem technologii
informacyjnych i komunikacyjnych.

II Podstawa prawna:

U. 2023 poz. 1606 USTAWA z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny
i opiekuńczy.
Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. 1997.78.483) – zapisy regulują
ochronę Dziecka przed przemocą, wyzyskiem i demoralizacją.
KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. z dnia 23 grudnia 1991 r.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury
„Niebieskiej Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”( Dz.U. 2023 poz. 1870).
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. 2005 nr
180 poz. 1493).
Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 2015.583, t.j.) –
zapisy regulujące relację pomiędzy rodzicami a dzieckiem oraz rodzicami i placówką
oświatową, a także władzę rodzicielską, kontakty rodzica z dzieckiem i reprezentację
dziecka.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. 1997.88.553 z późn. zm.) oraz
ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego – akty prawne
regulujące m.in. interwencję w przypadku popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka.
Kodeksu postępowania karnego – art. 304, Kodeksu karnego – art.162.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia
2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych
osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy
95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z
późn. zm.) -art. 23 i 24.
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023
r. poz. 1550 z późn. zm.).

III Kryteria bezpiecznych warunków podczas kontaktu z osobami małoletnimi w
gabinecie:

Komunikacja odpowiednia do wieku dziecka.
Okazywanie szacunku oraz akceptacji (absolutny zakaz oceniania, krytykowania,
zawstydzania, upokarzania, czy też lekceważenia) przestrzeganie Kodeksu Etycznego
Psychologa PTP, dbanie o poszanowanie nietykalności cielesnej oraz godności
dziecka. W obszarach kontaktu fizycznego poza spontanicznym przytuleniem się dziecka
do dorosłego oraz w sytuacji ratowania życia czy zdrowia, kontakt fizyczny z dzieckiem nie
jest uzasadniony.
Absolutnie niedopuszczalne jest ujawnianie danych wrażliwych dotyczących
małoletniego (art. 9 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. sprawie ochrony osób fizycznych w związku z
przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych
oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.U. UE.L. z 2016 r. Nr 119).
Zakaz utrwalania wizerunku dziecka dla celów prywatnych poprzez filmowanie,
nagrywanie głosu, fotografowanie.
Zakaz proponowania małoletniemu środków psychoaktywnych, wyrobów tytoniowych,
leków oraz zakaz stosowania ich przy dziecku.
Zabronione jest nawiązanie z małoletnim jakiejkolwiek formy bliskości (romantycznej)
lub seksualnej, jak również niedopuszczalne są dwuznaczne komentarze o charakterze
seksualnym oraz pokazywanie treści o charakterze pornograficznym.
Komunikacja z rodzicem/opiekunem prawnym odbywa się poprzez kanały służbowe:
mail, telefon i podczas sesji.
W ramach Obowiązku informacyjnego rodzice/opiekunowie uzyskują informacje na
temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji (w tym sytuacji zagrożenia
przemocą lub wykorzystania lub powzięcia podejrzenia lub informacji o krzywdzeniu
dziecka) wraz z danymi teleadresowymi. Niniejszy dokument jest dostępny na stronie
internetowej oraz w gabinecie.
Istotne czynniki w przypadku podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o
krzywdzeniu małoletniego:

a) niepokojące sygnały – widoczne obrażenia ciała tj. siniaki, poparzenia, ugryzienia,
złamania kości itp.), niespójność w wjaśnieniach na temat obrażeń,

b) nieadekwatny ubiór do sytuacji i pogody,

c) dziecko boi się rodzica lub opiekuna,

d) dziecko boi się wyjść z gabinetu,

e) dziecko jest w napięciu i strachu, gdy podchodzi osoba dorosła,

f) dziecko jest bierne, wycofane, uległe, przestraszone, agresywne, samookalecza się,
g) dziecko cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne: bóle brzucha, głowy,
mdłości itp.,

h) zmiany w dotychczasowym zachowaniu dziecka,

i) zmiany w pracy twórczej dziecka,

j) nadopiekuńczość, kontrola, surowa dyscyplina lub zbytnia pobłażliwość, odrzucanie
dziecka,

k) krytyka ze strony rodzica wobec dziecka, wyzwiska, poniżanie, wytykanie błędów,
wpędzanie w poczucie winy, zawstydzanie, strofowanie dziecka, obraźliwe słowa typu
„gówniarz”, „gnojek”.

IV Zasady postępowania
W sytuacji uzyskania informacji o krzywdzeniu lub podejrzenie krzywdzenia dziecka
zobowiązuje właściciela gabinetu do:

a) niezwłocznej rozmowy z rodzicem /opiekunem prawnym

b) sporządzenia notatki służbowej

c) złożenia zawiadomienia do odpowiednich organów z obowiązku wynikającego z art. 304
§ 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r., poz.
1375 ze zm.)

d) sporządzenie planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia:

podjęcie działań mających na celu wsparcie dziecka,
zadbanie o dobrostan dziecka,
okazanie dziecku życzliwości,
poinformowanie rodziców, w jakich instytucjach mogą otrzymać profesjonalne wsparcie
psychologiczne dla siebie oraz dziecka.